Kat mülkiyeti, bir binanın farklı bölümlerinin ayrı ayrı mülkiyetinin olduğu bir konut veya ticari gayrimenkul tipidir. Bir binada birden fazla bağımsız bölüm bulunabilir ve her bağımsız bölüm ayrı bir mülkiyet olarak kaydedilebilir. Kat irtifakı, bir binanın yapımı veya yeniden yapımı için gerekli olan inşaat ruhsatı alındığında, inşaat projesine göre binanın kat maliklerine ait bağımsız bölümlere bölünmüş olması halinde, tapu sicilinde bu bağımsız bölümlere ilişkin olarak tesis edilen bir irtifak hakkıdır.
Kat mülkiyeti, bir bina içindeki her bir bağımsız bölümün, sahibine ait olduğu ve bu bağımsız bölüm üzerine hak ve yetkileri olduğu bir sistemdir. Her kat mülkiyeti sahibi, kendi bağımsız bölümü üzerinde kullanma, işletme ve tasarruf etme haklarına sahiptir. Kat mülkiyeti sistemi, bir binanın bakımı, yönetimi ve giderlerinin paylaşılmasını sağlar. Kat Mülkiyeti sahipleri, ortak kullanım alanları ve tesisler için aidat ödemekle yükümlüdürler. Ortak alanlar genellikle bina girişleri, merdivenler, asansörler, çatılar, bahçeler ve park alanlarını içerebilir.
Kat irtifakı, inşaat projesine göre bölünmüş olan bağımsız bölümlerin, daha sonra kat mülkiyeti tapusunun alınması ve bağımsız bölümlerin yapımı sırasında mülkiyet hakkının tesis edilmesini ve bu bölümlerin ayrı ayrı tapu siciline kaydedilmesini sağlar. Kat irtifakı, inşaat projelerinde, inşaatın tamamlanması ve bağımsız bölümlerin ayrı ayrı mülkiyet haline gelmesi sürecinde geçici mülkiyet hakkı olarak işlev görür. İnşaat tamamlandıktan sonra, bağımsız bölümler için ayrı ayrı tapu alınarak kat mülkiyeti oluşturulup kat irtifakı sona erdirilir.
Özetlememiz gerekir ise, kat mülkiyeti bir binanın tamamlanmış ve bağımsız bölümlerin ayrı ayrı mülkiyet haline getirilmiş olduğunu ifade ederken, kat irtifakı inşaat aşamasında geçici bir mülkiyet hakkının tesis edilmesini ve bağımsız bölümlerin ayrı ayrı mülkiyet haline gelmesi sürecinin önünü açmaktadır.