Uzlaşma Nedir?
Uzlaşma, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 253. ve devamı maddelerinde düzenlenen alternatif bir çözüm yöntemidir.
Amaç, ceza yargılamasına konu olan uyuşmazlığın taraflarının (mağdur ve şüpheli) tarafsız bir uzlaştırmacı aracılığıyla anlaşmaya vararak, yargılamaya gerek kalmadan uyuşmazlığı çözmeleridir.
Uzlaşma Şikayetten Vazgeçme midir?
Hayır, uzlaşma şikayetten vazgeçme değildir.
Bu iki kavram arasında önemli farklar vardır:
-
Şikayetten vazgeçme, mağdurun devletin cezalandırma talebinden vazgeçmesi anlamına gelir ve bu durumda ceza davası açılmaz veya açılmış dava düşer.
-
Uzlaşma ise tarafların, belirli bir edim veya anlaşma çerçevesinde uyuşmazlığı çözmesiyle gerçekleşir. Uzlaşma sonucunda dosya hüküm verilmeden kapanır, ancak bu durum mağdurun şikayet hakkından vazgeçtiği anlamına gelmez.
Ancak dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta vardır:
Uzlaşmadan önce şikayetten vazgeçilmişse, uzlaşmadan yararlanılamaz.
Bu durumda uzlaştırma süreci başlatılmaz veya başlatılmışsa sona erdirilir.
Uzlaştırma Süreci Nasıl İşler?
Soruşturma aşamasında Cumhuriyet Savcılığı, suçun uzlaştırmaya tabi olup olmadığını değerlendirir. Eğer suç tipi uzlaştırma kapsamında ise dosya uzlaştırma bürosuna gönderilir.
Uzlaştırmacı, taraflarla iletişim kurar ve bir araya gelerek şu konularda anlaşma zemini arar:
-
Mağdurun zararı varsa tazmini,
-
Manevi zararların giderilmesi,
-
Özür, bağış, bağışta bulunma veya benzeri bir edim.
Taraflar uzlaşırsa dosya kapatılır, uzlaşma belgesi mahkeme kararı niteliği kazanır.
Uzlaşma sağlanamazsa, dosya yeniden savcılığa gönderilerek kovuşturma aşamasına geçilir.
Şikayete Tabi Olmayan Suçlarda Uzlaşma
Bir diğer önemli nokta, uzlaştırmanın yalnızca şikayete tabi suçlarda uygulanmadığıdır.
Yani, bazı şikayete tabi olmayan suçlar da kanunda uzlaştırma kapsamında sayılmış olabilir.
Örneğin;
-
Kasten yaralama (basit formu),
-
Hakaret,
-
Mala zarar verme gibi bazı suçlarda şikayet şartı aranmaksızın uzlaştırma mümkündür.
Uzlaşmayı Kabul Etmek Suçu Kabul Etmek Değildir
Uzlaşmayı kabul eden şüpheli, suçu işlediğini kabul etmiş sayılmaz.
Uzlaşma, yalnızca tarafların karşılıklı iyi niyet beyanıyla uyuşmazlığın barışçıl yolla çözülmesini sağlar.
Bu nedenle, uzlaşma süreci cezalandırıcı değil, onarıcı adalet anlayışına dayanır.
Sonuç
Özetle;
-
Uzlaşma, şikayetten vazgeçme değildir.
-
Şikayetten vazgeçilmişse uzlaşma yapılamaz.
-
Şikayete tabi olmayan bazı suçlar da uzlaştırma kapsamına girebilir.
-
Uzlaşmayı kabul etmek suçu kabul etmek anlamına gelmez.
Uzlaştırma, tarafların zararını gidermeyi, toplumsal barışı güçlendirmeyi ve yargı yükünü azaltmayı amaçlayan bir kurumdur.
Uzlaştırmacı Temel Eğitimi için tıklayınız.
Uzlaştırmacı Yenileme Eğitimi için tıklayınız.