Psikomotor gelişimi, bir bireyin motor becerileri yani kas hareketleri ve zihinsel süreçlerinin birleşimi olarak tanımlanır. Psikomotor gelişimi kavramı bedensel hareketlerin ve fiziksel aktivitelerin, zihinsel süreçlerle birlikte nasıl geliştiğini ve bireyleriyle nasıl etkileşimde bulunduğunu ifade eder.
Psikomotor gelişim, bireyin yaşamı boyunca sürekli bir değişim ve ilerleme gösteren bir süreçtir. Bu süreç bebeklikten yetişkinliğe kadar devam eder ve birçok faktörlerden etkilenir. Bunlar arasında genetik faktörler, çevresel etkiler, deneyimler, beslenme, sağlık durumu ve sosyal etkileşimler yer alır.
0-36 ay arası çocuklarda psikomotor gelişimi oldukça hızlı ilerlemektedir. Bu süreçte çocuklar, motor becerileri kazanırken aynı zamanda duygusal ve bilişsel gelişimlerini de destekler. Bu dönemde genel olarak beklenen bazı psikomotor gelişim özellikleri:
- 0-3 ay:
- 1 aylıkken başını düz tutma, 3 aylıkken kısa süreli olarak başını kaldırma.
- Kol ve bacaklarını yavaş ve refleksif hareket ettirme.
- Parlak ve kontrastlı nesnelere ilgi gösterme
- 4-6 ay:
- Kendini yan veya karın üstüne çevirebilme, sırt üstü dönebilme.
- Desteğe ihtiyaç duymadan kısa süreli oturma.
- Nesneleri tutabilme ve ağzına götürme.
- 7-12 ay:
- Yere yüzü koyun yatıp sürüklenme, emekleme.
- Mobilya veya ebeveyn desteğiyle ayakta durabilme
- Nesneleri tutarak birbirlerine vurma.
- 13-18 ay:
- Desteksiz yürüme veya mobilyalara tutunarak yürüme.
- Küçük nesneleri taşıma veya itme çekme oyunları.
- Nesneleri kavrayıp birbirlerine geçirme. Basit el becerileri.
- 19-24 ay:
- İlk adımların ardından koşma hareketleri.
- Basit top atma gibi fırlatma becerilerinin gelişimi.
- Büyük parçalı puzzle gibi aktiviteler yapma.
- 25-36 ay:
- Atlama, tırmanma, gibi becerileri geliştirme.
- Daha ince motor becerileri olarak kalem tutma çizim yapma, basit şekiller yapma.
- Diğer çocuklar ile oynama, paylaşma ve iletişim kurma.
Bu dönemdeki çocukların psikomotor gelişimi bireysel farklılıklar gösterebilir ve çocuğun çevresi, genetik faktörler, deneyimler gibi birçok faktöre bağlı olabilir. Ebeveynler ve bakıcılar, çocukların bu dönemlerinde onlara güvenli bir çevre sağlamalı ve keşfedip deneyimlemelerine fırsat tanımalıdırlar.